door Edwin van der Wolf
Tot zijn deportatie woonde hij aan de D.G. van der Keesselstraat 89 (nu nummer 12).
| naam | geboren te | datum | overleden te | datum |
| Berend Jan van der Dool | Deventer | 10-01-1909 | Kdo. Meppen-Versen/Neuengamme | 11-12-1944 |
Berend (Bé) is geboren op 10 januari 1909 in Deventer en hij was gelukkig getrouwd met Johanna Hendrika Kers.
Ze kregen één kind Berend Jan (Bert), die door zijn moeder vernoemd is naar zijn vader. Bert heeft zijn vader nooit heeft leren kennen omdat hij baby was toen zijn vader werd vermoord.
Berend werkte als reclametekenaar bij de firma Noury en van der Lande.
Hij was lid van de L.O.-Deventer en vervalste ook officiële papieren. Tevens was hij bij het illegale blad Trouw en ook lid van de TD groep (‘geruisloos verzet’). Hij was daarnaast lid van de Congsi-groep. Ze hadden als onderduikers verschillende Joodse mensen en ook neergeschoten geallieerde bemanningen in huis.
Hij is op 25 april 1944 door de Duitsers bij een P.B.-controle in de 
trein gearresteerd. Hij werd daarna naar ‘het Oranjehotel’ in Scheveningen vervoerd en toen op 26 mei1944 via Kamp Vught (tot 5 september 1944 aldaar) en vervolgens naar KZ Sachsenhausen getransporteerd alwaar hij van 6 september 1944 tot 16 oktober 1944 vastzat.
Hij is daarna op 16 oktober 1944 in KZ Neuengamme bij Hamburg aangekomen. Berend is op maandag 11 december 1944 gefusilleerd, oud 35 jaar in Meppen-Versen, een Aussenlager van KZ Neuengamme, (buitenkamp). Hij leed volgens de Duitse dossiers daar aan een longontsteking. Zijn vrouw vernam het bericht van zijn dood vlak voor de geboorte van hun enige zoon Bert van den Dool. Er waren verder geen andere broers en zusters.
Hij is uiteindelijk op het Nederlands ereveld Osnabrück te Osnabrück-Westerberg begraven in Rij D nr. 14.
Berend en Johanna hebben na de oorlog op 23 december 1982 de onderscheiding "Rechtvaardige onder de Volkeren" van Yad Vashem in Jeruzalem gekregen voor het vanaf 10 mei 1943 laten onderduiken van de Joodse familie Philip en Hetty Lezer-de Winter en hun drie maand oude dochter Mieke. En Berend’s broer Teunis en zijn vrouw Anna van den Dool-Schmitz kregen op 13 november 1984 dezelfde onderscheiding voor het verbergen van hun dochter Lies Lezer en andere Joodse onderduikers in Hulst Zeeland. De familie Lezer heeft de oorlog overleefd.
Zoon Bert van den Dool zegt onder meer het volgende over zijn vader:
‘Mijn vader was een artistieke man want hij kon goed schilderen en tekenen. Ook was hij zeer muzikaal. Hij speelde viool en was tevens lid van een band, waarin hij viool speelde. Hij schreef daarnaast ook gedichten w.o. over Deventer: “Onze stad”. Hij schreef ook boeken w.o. detectives ; zijn 2e uitgegeven boek was: “Moord op het sloependek”. Ook was hij nog van plan een derde boek te schrijven. Hij was een van de 6 beste Nederlandse reclameontwerpers en hij wilde na de oorlog naar Amerika emigreren.”
Klik hier voor het interview uit 2021 van Lex Rutgers met zoon Bert van den Dool, die meer over zijn vader vertelt.
Bronnen:
website Vriendenkring St Vriendenkring Neuengamme;
de sites van Oorlogsbronnen en de Oorlogsgravenstichting;
het boek ‘Klakkende Laarzen aan de IJssel 1995".